فواید گزنه در طب سنتی
گزنه ,گزنه برای مو,گزنه چیست,گزنه خواص,گزنه و دیابت,گزنه به انگلیسی,گزنه+خواص دارویی,گزنه برای دیابت,گزنه برای مو خوبه,گزنه برای موخوره,فواید گزنه برای مو
توضیحاتی در مورد گزنه
گَزَنه (نام علمی: Urtica) نام سردهای از تیرهٔ گزنه‌ایان است. گیاهی علفی و پایا با ساقه‌ای منشعب است. ساقه آن راست و چهارگوش بوده و برگهای آن پوشیده از کرک‌های گزنده‌ای است.خواص گزنه برای سلامتی و پوست و مو واقعا شگفت انگیز است. گزنه دوپایه یا گزنه معمولی به دلیل محبوبیتی که در فرهنگ عامیانه در سراسر جهان دارد، به عنوان یکی از داروهایی که در”طب سنتی” به کار می‌رود، شناخته شده‌است. هرچند این گیاه اغلب به عنوان یک علف هرز ریشه‌کن می‌شود. این کار مایه‌ی تاسف است زیرا گزنه فواید فراوانی برای سلامتی دارد. در این مطلب از سایت جسارت در مورد گزنه صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
پراکنش جغرافیایی گزنه
در ایران در ییلاقات اطراف تهران، شمیرانات و در کرج در دامنه‌های البرز، کندوان، پل زنگوله، در مناطق شمالی در مازندران و گیلان درهرزویل و جنگل نودی، عمارلو، راه کبوترچاک به زردچیان، رودبار، آستارا، بندرگز و در آذربایجان در دامنه‌های سهند ،همچنین در دامنه‌های کوه‌های قافلانکو و بزگوش شهرستان مراغه و میانه ، زنقاب، دیلمان وارسباران، لرستان (در کنار رودخانه کشکان) و منطقه سرمشهد کازرون و فراشبند در استان فارس بطور خودرو دیده می‌شود. و در مشهد در روستای زشک این گیاه را به نام محلی (سوگوزو) میشناسند .در منطقه استان گلستان هم نیز مشاهده شده است
خواص دارویی گزنه
مداوای مجاری ادرار (پروستات)، درمان دستگاه تنفسی، کاتاره معده، ضد قند خون، افزایش دهنده گلبول‌های قرمز خون. صرف نظر از جنبه‌های خوراکی که به صورت پخته همانند اسفناج خورده می‌شود و سرشار از مواد معدنی و مغذی است این گیاه حاوی ماده‌ای به نام سکرتین است که بهترین عامل جهت تحریک و به کار انداختن غدد ترشحی هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکیسه صفرا است. خاصیت مهم دیگر آن کمک به ساخته شدن گلبول‌های سرخ و در نتیجه تنفس مناسب سلول‌های بدن است. ضد اسهال است به ویژه در اسهالهای خطرناک که در هنگام شیوع وبا پیدا می‌شود بکار می‌رود، خونروشها (خون روش بینی، سینه و انواع دیگر) و خلط‌های ناراحت‌کننده (در سرماخوردگی و گرفتگی مجاری تنفسی) را آرام می‌کند. مقوی است و به مادران شیرده جهت زیاد شدن شیر کمک می‌کند وعادت ماهانه زنان را تنظیم می نمایدویاچنان تأثیری دارد که اگر قاعده گی بطور غیرطبیعی قطع شود مجددأ آن را برقرارمی کند. خون را تصفیه کرده و ضدکرم است. استعمال خارجی آن درموارد رماتیسم موفقیت آمیزبوده است. غرغره دهان با فراورده دارویی این گیاه یک ماده ضروری جهت ضدعفونی کردن دهان، رفع ورم و جراحات لثه ومداوای آنژین به‌شمار می‌رود، لوسیون و کمپرس‌های گزنه در مراقبت‌های زیبایی مانندتمیزکردن پوست، از بین بردن آکنه، اگزما و جلوگیری از ریزش موی سر به کارمی رود. برطبق مطالعات وسیع و منابع علمی موجود خاصیت ضد التهابی گیاه گزنه ثابت شده‌است. ترکیبات فنولی و کافئیک اسید موجود در مواد مترشحه برگ گزنه قادر به مهار سنتز اسید آراشیدونیک و متابولیتهایش می‌باشد. اسید فنولیک سنتز لکوترین B4 را نیز مهار می‌کند. امروزه خواص ضد آلرژی گیاه گزنه ثابت شده‌است. به گونه‌ای که این گیاه اثر مهاری بر آنزیمهای لیپواکسیژنازو سیکلواکسیژناز دارد. این دو آنزیم مسئول تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستا گلاندینها و لکوترینها می‌باشد. استفاده از این گیاه در رینیت آلرژیک بسیار مؤثر بوده‌است. بنابر نتایج تحقیقات دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا گزنه به علت دارا بودن ترکیبات آنتی هیستامین و ضد التهابی داروی طبیعی برای بیماری اگزما است. از طرف دیگر پژوهش‌های متخصصان میکروبیولوژی نشان می‌دهد که گیاهان وحشی مانند گزنه به دلیل آنکه در شرایط سخت رشد می‌کنند انرژی بسیار زیادی دارند. ارتعاشات درون سلولی بدن یک انسان سالم ۷۰ مگاهرتز است. این ارتعاشات در سلول‌های یک بافت سرطانی به ۴۰ مگاهرتز کاهش پیدا می‌کند. زمانی که ارتعاشات به زیر ۴۰ مگا هرتز سقوط می‌کند سلول کم‌کم می‌میرد. سلول‌های گوشت مرغ پخته و همبرگر ارتعاشاتی بین ۳ تا ۵ مگا هرتز دارند، در حالی که سبزیجات تازه و جوانه گندم برگ کاهو ۷۰ مگاهرتز ارتعاشات دارند. گیاهان وحشی مانند گزنه انرژی بسیار زیادی دارند زیرا در شرایط سخت رشد می‌کند.
استفاده از گزنه
برگها، سرشاخه‌های گلداروریشه گزنه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اخیراً حلقه‌های پپتیدی ای از عرق گزنه جداسازی شده‌است که نام اختصاری گزلین دارند (ترکیبی از گزنه+انسولین) این حلقه‌ها که اثر ضد دیابت را به آنها نسبت می‌دهند قادرند با روی هم قرار گرفتن ایجاد منفذ(pore) نموده و گلوکز را به درون سلول انتقال دهند. تحقیق فوق در دانشگاه‌های تهران و تورنتو کانادا صورت پذیرفته
طرز تهیه آش گزنه برای چهارشنبه سوری
در مازندران به خصوص در روستاهای جنوب ساری از جمله تاکام و آقامشهد در شب چهارشنبه سوری از شاخه‌های ظریف و نورسته آشی پخته می‌شود که طعم خاص و مطبوعی دارد. این آش مخصوص چهارشنبه سوری است و بر خلاف انتظار طعم تند و گزنده نداشته و کمی شیرین است. ساقه و برگهای گزنه به دلیل تیغ‌های سوزن مانند بسیار و خاصیت اسیدی که مانند اره عمل می‌کند در صورت برخورد به پوست بدن سبب گزش پوست و واکنش التهابی پوست شامل تورم، اریتم و خارش می‌شود، برخورد زیاد با این گیاه می‌تواند موجب تب شود. به صورت سنتی برای درمان آن از مالیدن گیاه پلم با نام علمی Sium sisarum استفاده می‌شود. در مازندران اغلب این دو گیاه با هم دیده می‌شوند.
خواص گزنه برای پوست
گزنه به دلیل مزایایی که برای پوست، مو و سلامتی دارد از زمان قرون وسطی شناخته شده‌است. ریشه، برگ، دانه و گل آن دارای مزایای مختلفی هستند و برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به این خواص به ترتیب پرداخته می شود. خواص گزنه برای پوست ما انسانها به ظاهرمان اهمیت زیادی می‌دهیم. پوست ما تا حد زیادی در میزان جذابیت ما نقش دارد. برگهای گزنه به شیوه‌ای عالی ما را برای به‌دست آوردن پوستی بی‌عیب و نقص کمک می‌کنند. برای استفاده از برگ گزنه جهت بهبود پوست ادامه‌ی مطلب را بخوانید: ۱. به درمان آکنه کمک می‌کند. برگ خشک گزنه برای درمان آکنه و لکه‌های پوست استفاده می‌شود. عصاره برگ خشک گزنه همچنین به عنوان یک تونیک عالی برای پوست چرب و مستعد آکنه مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا نه تنها به کاهش آکنه کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود که هیچ زخم یا لکه‌ای از آکنه باقی نماند. ۲. دارای خواص قابض است. برگ گزنه دارای خواص قابض است که به درمان بیماریهای پوست مانند اگزما، نیش حشرات و آبله مرغان کمک می‌کند. عصاره‌ی آن یا ترکیب روغن تهیه شده با برگ گزنه می‌تواند به صورت موضعی برای درمان اگزما استفاده شود. مطلب مرتبط: خواص اسطوخودوس: ۲۰ فایده اسطوخودوس برای سلامتی، پوست و مو ۳. از خواص گزنه خاصیت ضد التهابی است. برگ گزنه دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند برای درمان سوختگی پوست و لکه‌های باقی‌مانده در اثر سوختگی استفاده شود. ۴. اگزما را درمان می‌کند. مصرف منظم چای برگ گزنه به درمان بسیاری از بیماریهای پوستی مانند اگزما کمک می‌کند. نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان چای گزنه در روز بدن شما را از سموم پاک می‌کند و سبب آشکار شدن زیبایی شما می‌شود. شما همچنین می‌توانید تنتور برگ گزنه را به صورت موضعی برای بهبود سریع راش‌هایی که همراه با اگزما هستند، استعمال کنید.
خواص گزنه برای مو
آیا برگهای گزنده برای موهای ما نیز مفید هستند؟ بله قطعا همین‌طور است! در این‌جا برخی از خواص گزنه را برای مو می‌بینید: ۵. مشکل ریزش مو را درمان می‌کند. استفاده از گزنه یکی از قدیمی‌ترین درمان‌ها برای مبارزه با ریزش مو است. کپسول گزنه و چای گزنه را می‌توانید برای درمان ریزش مو به صورت خوراکی استفاده کنید، در حالی که ماساژ کف سر با استفاده از روغن گزنه نیز به طور موثری ریزش مو را درمان می‌کند. ۶. به رشد مجدد مو کمک می‌کند. گزنه نه تنها به مبارزه با ریزش مو کمک می‌کند، بلکه در رشد مجدد مو نیز تاثیر مثبتی دارد. برگ گزنه غنی از سیلیکا و گوگرد است. این دو کمک می‌کنند تا موهای شاداب‌تر و سالم‌تری داشته باشید. آب کشیدن مو با عصاره‌ی گزنه و آب موجب رشد مجدد موهای ریخته می‌شود و همچنین به بازیابی رنگ موی اصلی کمک می‌کند. ۷. شوره‌ی سر را درمان می‌کند. پوست سرتان را با روغن نارگیل یا خردل در ترکیب با برگ گزنه‌ی خشک ماساژ بدهید و اجازه بدهید یک شب تا صبح روی سرتان بماند. این یکی از درمان‌های بسیار موثر برای از بین بردن شوره‌ی سر است. آبی که با له کردن برگ گزنه‌ی تازه استخراج می‌شود نیز برای ماساژ پوست سر جهت از بین بردن شوره‌ی سر موثر است.
گزنه و آرتریت
گزنه دارای خواص ضد درد و ضد التهابی است، و به همین دلیل درمان خوبی برای درد آرتریت محسوب می‌شود. این گیاه مغذی همچنین مشکلات دیگر مرتبط با مفاصل مانند روماتیسم، نقرس، بورسیت و تاندونیت را درمان می‌کند. اگر آب گزنه یا روغن گزنه را روی مفاصل بمالید و ماساژ بدهید درد‌تان کاهش می‌یابد. تنتور گزنه و چای آن به صورت خوراکی نیز به کاهش درد کمک می‌کند.
نحوه مصرف برگ گزنه
برگ گزنه چگونه استفاده می‌شود؟ گزنه را به روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد. این گیاه در تهیه‌ی غذا، دارو، درمان پوست و مو، رنگ کردن و غیره استفاده می‌شود. این گیاه در تهیه‌ی چای گزنه، تنتور، سوپ گزنه، پوره‌ی گزنه و چاشنی‌ها استفاده می‌شود. عصاره، تونیک و برگ خشک شده‌ی این گیاه برای درمان‌های زیبایی استفاده می‌شود. گزنه همچنین برای تهیه‌ی بسیاری از کپسول‌ها و قرص‌ها نیز استفاده می‌شود زیرا برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است. به این ترتیب، اکنون می‌دانید که برگهای گزنه‌ی چه فوایدی دارند و چگونه استفاده می‌شود. حالا بیایید نگاهی به عوارض جانبی آن داشته باشیم.
مضرات گزنه
برگ گزنه به دلیل فواید فوق‌العاده‌ای که دارد یک گیاه افسانه‌ای محسوب می‌شود و حتی در فرهنگ عامیانه جوامع مختلف نیز نام آن ذکر شده‌است. اما این گیاه مفید یک سری عوارض و مضرات هم دارد. عوارض جانبی برگ گزنه به طور مستقیم به ترکیب آن با سایر داروها و همچنین وضعیت سلامتی آدم‌ها بستگی دارد. در ادامه مهم ترین عوارض گزنه برشمرده می شود. ۱- بالا بردن فشار خون معروف است که برگ گزنه فشار خون را افزایش می‌دهد. بنابراین ممکن است اثرات نامطلوبی بر افراد مبتلا به فشار خون بالا داشته باشد. ۲- کم آب کردن بدن این گیاه یک دیورتیک قوی است، که اگر همراه با سایر داروهای دیورتیک مصرف شود، می‌تواند سبب دهیدراته (کم‌آب) شدن بدن شود. ۳- جلوگیری از لختگی خون برخی مطالعات نیز نشان داده‌اند که برگ گزنه می‌تواند با داروهای رقیق‌کننده‌ی خون تداخل ایجاد کند و از تاثیر آنها برای درمان لخته شدن خون جلوگیری کند. ۴- گزش و سوزش مهمترین چیزی که در هنگام استفاده از برگ گزنه باید در ذهن داشته باشیم، اثرات ناخوشایند ناشی از موهای سوزنی بر روی گیاه است. توصیه می‌شود در هنگام چیدن برگ گزنه برای جلوگیری از بروز این گزش دستکش دست‌تان کنید و لباس‌های آستین بلند بپوشید. برگها وقتی جوشانده یا خشک می‌شوند، این حالت گزشی را که ایجاد می‌کنند، از دست می‌دهند. سخن پایانی اگر چه این گیاه برای پوست، مو و سلامت کلی بسیار مناسب است، اما کپسول گزنه فقط باید تحت نظارت یک پزشک مصرف شود. استفاده از گزنه در پخت و پز خوب است، اما مصرف بیش از حد آن حتی به صورت سوپ یا چای می‌تواند اثرات نامطلوب داشته باشد. بنابراین، قبل از این‌که استفاده از گزنه را شروع کنید، حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.
گیاه گزنه
گزنه گیاهی علفی، چند ساله، پایا با ساقه‌ای راست، چهار گوش و منشعب است که ساقه آن به طور راست تا ارتفاع یک متر بالا می‌رود و برگهای آن پوشیده از کرک‌های گزنده است. ساقه این گیاه را نیز پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده است که در صورت لمس کردن به دست می‌چسبد و موجب خارش و سوزش می‌شود و به همین دلیل آن را گزنه نامیده‌اند. نام‌های دیگر این گیاه، گزما، گزگز، گزنک و قریض است. گزنه معمولا در مناطق متروکه، خرابه‌ها، باغها و نقاط مرطوب به شکل خودرو می‌روید. قسمت‌های مورد استفاده این گیاه برگها، سرشاخه‌های گلدار، ریشه و دانه آن است و در شمال کشور از برگهای آن برای تغذیه استفاده می‌کنند. ترکیبات شیمیایی گزنه شامل تانن، لسیتین، اسید فورمیک،نیترات پتاسیم و کلسیم، ترکیبات آهن، ویتامین C و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند و از سرشاخه‌های این گیاه ماده قرمز رنگی بنام اورتی‌سین استخراج می‌شود. به منظور آشنایی با فواید دارویی، مضرات و خواص گزنه با ما همراه باشید.
طبع و خواص گزنه
گزنه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. برخی خواص دارویی گیاه گزنه عبارتند از: گزنه دستگاه هاضمه را تقویت و ادرار را زیاد می‌کند، رفع خون در ادرار نیز از دیگر خواص گزنه است. گیاه گزنه، برای درمان بیماری قند مفید است، بدین منظور یک فنجان دمنوش گزنه را سه بار در روز میل کنید. برای التیام زخمها و زخم‌های سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده می‌شود. از خواص گزنه افزایش شیر در دوران شیردهی است و باعث افزایش ترشح شیر می‌شود. گزنه در درمان کم خونی موثر است و تعداد گلبول‌های قرمز را زیاد می‌کند. رفع گرفتگی‌های کبد، تقویت نیروی جنسی، رفع اخلاط خونی و برطرف کردن بیماریهای پوستی از دیگر خواص گزنه است. برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه به مقدار سه فنجان در روز میل کنید. دمنوش گزنه روده را پاکسازی و کرم‌های روده را از بین می‌برد. یکی از مهمترین خواص گیاه گزنه جلوگیری از بزرگ شدن غده پروستات در مردان است و نوشیدن دمنوش گزنه به مردان توصیه می شود. گیاه گزنه، سرفه، سل، عفونت مجاری ادرار و ناراحتی‌های روده را از بین می‌برد. گزنه مو را تقویت کرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند، حتی در بعضی از موارد در صورت استفاده مستمر از آن، موی سر دوباره می‌روید . برای استفاده از این خاصیت 6 گرم سر شاخه‌ها و برگها و ریشه گزنه را به تنهایی و یا با 30 گرم چای کوهی در یک لیتر آبجوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد. شبها مقدری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید. همچنین براق کردن و جلا دادن به موها و درمان شوره سر از دیگر خواص گزنه بوده، به این منظور بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید. برای از بین بردن زگیل، ضماد برگهای تازه آنرا روی زگیل بمالید . برای پاک کردن مثانه، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه برگ گزنه همراه با ریشه شیرین بیان استفاده می‌شود. از فواید مصرف گزنه، کاهش درد نقرس است. برای برطرف کردن ناراحتی های زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده کنید. همچنین این چای ناراحتی‌های کلیه را برطرف و کرم معده و روده را می‌کشد. ضماد برگ گزنه، دردهای عضلانی را تسکین و برای برطرف کردن درد رماتیسم مفید است.
عوارض گزنه
گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممکن است برای روده‌ها و کلیه‌ها مضر باشد، بنابراین بهتر است با صمغ عربی و کتیرا خورده شود. مقدار مصرف بیش از 10 گرم در روز از گیاه گزنه، ممکن است باعث بند آمدن ادرار و احتباس مایعات بدن شده و به تبع منجر به کاهش عملکرد قلب و کلیه گردد. زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خودداری کنند. از شایعترین مضرات گزنه، تحریک معده است و احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک نیز در افراد حساس وجود دارد. از آنجا که گیاه گزنه، حاوی مقادیری از تانن می‌باشد، مصرف همزمان گیاه گلدار شامل برگها یا ریشه با غذاهای حاوی آهن ممکن است باعث کاهش جذب آهن شود.